'Dit is geen spel meer, dit is menens'

Met de moed der overtuiging kwamen 45.000 Catalanen gisteren in Brussel op straat voor hun president en hun zaak. Brasschaat werd tussen Barcelona en Brussel in even een Catalaanse herberg.

Van onze redacteur Yves Delepeleire

Brasschaat/Brussel - Ricard Balash is 19 en studeert in Lleida voor meubelmaker. 'Thuis blijven was geen optie', zegt hij in café De Vreemde Vogel in Brasschaat, waar hij de avond voor de grote betoging in Brussel met enkele Catalanen verbroedert. Dus regelde hij via de app BlaBlaCar een carpoolrit naar Brussel. 'Een Catalaanse vrouw die in Nederland werkt, heeft me meegenomen', zegt hij. 'Zaterdag keren we samen terug.'

'Hij stond hier vanochtend al voor de deur. Het verblijf was nog niet eens open. Ik heb hem wandelen moeten sturen', zegt Dimitri Hoegaerts woensdagavond. Hoegaerts is in Brasschaat gemeenteraadslid voor Vlaams Belang en regelde samen met waarnemend burgemeester Koen Verberck (N-VA) dat een honderdtal Catalanen een of twee nachten in jeugdverblijf Bielebale kunnen overnachten.

'ICEC, de internationale poot van de Vlaamse Volksbeweging, zocht bedden om Catalanen te slapen te leggen. Alle hotels in Brussel zitten vol. Ik heb Bielebale gevraagd wat mogelijk was, Koen is meteen op de kar gesprongen.' Sympathisanten en Vlaamsgezinde culturele verenigingen betalen de kosten.

Hoegaerts wacht een lange nacht. De meeste Catalanen - onder wie gezinnen met jonge kinderen - komen pas na middernacht binnendruppelen. Merce Castella heeft drie minibusjes gecharterd voor 27 man, vrienden en kennissen uit dezelfde barrio in Barcelona. Ze komen rond halftwee aan. Abraham Cortell, een Catalaan uit Denemarken, sluit de rij. Het is dan al halfvijf.

Gefnuikte rechten

Aan de ontbijttafel beginnen ze spontaan de Catalaanse hymne te zingen. Wanneer we hen vragen waarom ze het belangrijk vinden om in Brussel te betogen, spreken ze als uit één mond.

'We moeten onze president en alle politici die nog in de cel zitten steunen', zegt Balash. 'Puigdemont kon niet anders dan naar Brussel te vluchten. Anders zat hij nu in de gevangenis. Nu kan hij nog zijn stem laten horen, net als wij. Het is belangrijk dat we het signaal geven dat dit geen spel is, dat het menens is. Spanje is geen democratisch land. Premier Rajoy gebruikt de grondwet wanneer het hem uitkomt. Onze rechten worden gefnuikt. Het wordt tijd dat Europa dat erkent.'

'Europa is bang dat andere regio's ook naar onafhankelijkheid zullen streven, als wij daarin slagen, maar dat is niet ons probleem', zegt Albert Codina (22), die vakantie heeft genomen en met zijn vader en broer in de auto is gesprongen. Het Catalaanse vuur heeft Codina met de paplepel meegekregen. 'Tien jaar geleden al protesteerde mijn vader in Brussel voor een onafhankelijk Catalonië. Hij zet zich al jaren in voor de burgerbeweging Asamblea Nacional Catalana (ANC). Ik ben altijd al een independentista geweest. Wij hebben onze eigen taal en cultuur. Wij zijn geen Spanjaarden.'

Bloed voor Vlaanderen

Het gewelddadige optreden van de Spaanse politie tijdens het onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober zit de Catalanen duidelijk nog hoog. Ze hebben foto's op hun smartphone staan en tonen ze gretig. Tegelijk benadrukken ze dat ze zelf pacifistisch zijn.

'Eigenlijk was ik geen independentista', zegt Gonzalo Porset uit de groep van Merce Castella. 'Voor mij mocht Catalonië gerust bij Spanje blijven. Maar door wat er de jongste tijd allemaal gebeurd is, ben ik van gedacht veranderd. Elke keer als Rajoy zijn mond opent, wordt een nieuwe independentista geboren.'

Op de bus naar Brussel gaat het gezang door. Kinderen krijgen een vlaggetje toegestopt, vrouwen laten de Catalaanse vlag nog snel op hun wangen schminken. Twee mannen halen plots een interventiepak en een helm boven. Marc Guix en Oriol Carbo blijken brandweerlui te zijn, in de buurt van Barcelona. 'Een delegatie van 115 bombers van over heel Catalonië zal in Brussel bloed geven, zo willen we de Vlamingen voor hun gastvrijheid bedanken', zeggen ze.

Hoegaerts, die zich stilaan ontpopt tot reisbegeleider, neemt het applaus in ontvangst. 'De burgemeester van Brasschaat en ik zitten niet in dezelfde partij, maar we zijn allebei Vlaams-nationalisten', spreekt hij de bus toe. 'Vandaag zijn we één met Catalonië. Viva Catalunya!' Hij is best 'een beetje jaloers' op het Catalaanse vuur, zegt hij. 'Ik denk niet dat Vlamingen zo massaal op straat zouden komen.'

Hoe dichter de bus het Jubelpark in Brussel nadert, hoe meer de Catalanen hun ogen uitkijken naar de rood-gele karavaan van auto's en autocars. Zo'n grote opkomst hadden zelfs zij niet verwacht. Wanneer Guix en Carbo hun collega- bombers op straat zien, breekt het gezang weer los, op de bus. Abraham Cortell kan niet snel genoeg uitstappen om zijn vlaggenmast uit de bagageruimte te halen en de Catalaanse én Deense vlag eraan te knopen.

'Ik volg mijn vrouw al twintig jaar voor haar werk. We hebben een tijd in Taiwan gewoond, sinds twee jaar wonen we in Kopenhagen.' Zijn omzwervingen hebben Cortell niet minder nationalistisch gemaakt, integendeel. 'Toen het ANC werd opgericht, ben ik meteen lid geworden. Zelfs in Kopenhagen bestaat er een afdeling.'

'Ik denk dat ik mij bewuster ben van onze strijd dan vroeger', zegt Cortell. 'Ik heb lang in de kast gezeten. Onder familie en vrienden praatten we over onze overtuiging, maar ik liep er niet mee te koop. De sfeer is omgeslagen. Er is geen schaamte meer.'

Zijn Deense vlaggetje valt nauwelijks op in de zee van Catalaanse vlaggen. Dat doet het wapenschild van Brasschaat wel.

'Ik dacht: Vlaamse Leeuwen zullen op de betoging al genoeg te zien zijn', zegt Hoegaerts. 'Zo val ik ook een beetje op.'

Copyright © 2017 Corelio - De Standaard - Yves Delepeleire